evoluties twee decennia arbeidsrecht

Randstad vroeg aan auteur Filip Tilleman wat de belangrijkste of meest markante veranderingen waren in ons land op het vlak van sociaal- en arbeidsrecht in de afgelopen twintig jaar.

de wet op het eenheidsstatuut

Vele decennia lang was één van de meest fundamentele pijlers van het arbeidsrecht het onderscheid in statuut tussen arbeiders en bedienden. Op de werkvloer evolueerden veel klassieke arbeidersfuncties razendsnel en kon men nog moeilijk volhouden dat ze hoofdzakelijk bestonden uit handenarbeid (vb. vroeger werd een krant gemaakt door een letterzetter, die letterlijk de letters in zwarte inkt regel per regel zette, nu gebeurt dit allemaal digitaal). De wet op het eenheidsstatuut heeft dan ook alvast de Copernicaanse revolutie ingezet door het ontslagrecht voor arbeiders en bedienden gelijk te maken. In het verleden waren er gigantische verschillen tussen opzegtermijnen van arbeiders en bedienden.

discriminatie werd heet hangijzer

Voorheen was de problematiek van discriminatie in het arbeidsrecht iets wat men enkel kon terugvinden in dikke theoretische rechtsboeken. Vandaag is mogelijke discriminatie sterk aanwezig op de werkvloer en loert het constant om de hoek: vanaf het prille begin van de arbeidsrelatie tot aan het bittere einde. Dit leidt dan ook tot erg veel rechtszaken rond dit thema (vb. is ware reden ontslag ouderdom, ziekte werknemer?).

toename strafrechtelijke sancties
Meer en meer krijgen arbeidsrechtelijke discussies een strafrechtelijk staartje. Bijna elke arbeidsrechtelijke regel is strafrechtelijk gesanctioneerd. In het verleden bleek dit echter vaak slechts een papieren tijger te zijn, vandaag zijn dit messcherpe tanden.
privacy van de werknemer
Mede onder impuls van de GPDR-wetgeving worden we nu ook geconfronteerd met een clash tussen enerzijds het klassieke werkgeversgezag en anderzijds de privacy van de werknemer (vb. Welke vragen kunnen nog gesteld worden bij sollicitatie? Kan een werkgever checken wat een werknemer tijdens de arbeidsuren uitspookt op de computer?
goed geïnformeerde werknemer
De meest markante wijziging is dat een werknemer veel meer dan vroeger zich terdege bewust is van zijn/haar rechten. Het feit dat alle mogelijke informatie beschikbaar is op het internet heeft daar zeker substantieel toe bijgedragen. Jaren geleden vroeg een werknemer met enige schroom aan de hr-manager of hij eventueel recht had op loopbaanonderbreking. De hr-manager kon dit met een kort en krachtig neen afwimpelen. Vandaag stapt een werknemer gedocumenteerd en gedecideerd naar de hr-manager om zijn recht op tijdskrediet op te eisen. Het is dan aan de hr-manager om uit te vlooien of alle voorwaarden ook effectief vervuld zijn.

uitdagingen komende jaren

Welke (r)evoluties mogen we nog verwachten op het vlak van sociaal- en arbeidsrecht in België?

digitalisering en robotisering
De digitalisering en robotisering gaan ongetwijfeld ons arbeidsrecht de komende jaren rebooten. Nieuwe vragen komen op ons af: is de digitalisering van mijn functie zo’n fundamentele éénzijdige wijziging, die gelijk staat met een contractbreuk? Wat is arbeidstijd en vrije tijd in een 24/24 uur digitale wereld?

gig economie
Door de gig economy of flexconomie (Uber, Airbnb, Deliveroo...) zal het klassieke onderscheid tussen werknemer versus zelfstandige meer en meer onder druk komen. Wellicht volgt hier ook een wetgevend ingrijpen.
vergrijzing
De vergrijzing zal zich sterker en sterker laten gevoelen en ook het arbeidsrecht en sociale zekerheid zullen zich moeten aanpassen om hierop in te spelen.
pandemie COVID-19
Het hoeft geen betoog dat Covid-19 nog jaren zal nazinderen ook in het arbeidsrecht. Zo zal de ganse wetgeving inzake telewerk nog meer moeten verfijnd worden, alsook de wetgeving rond economische werkloosheid zal continu de vinger aan de pols moeten houden.

Randstad Werkpocket in cijfers

Sinds 2013 is er een online editie van de Randstad Werkpocket en sinds 2016 verschijnt het naslagwerk uitsluitend nog online. Dat bespaart niet enkel veel papier (elke taalversie telt ruim 400 pagina’s), maar het betekent vooral dat iedereen het naslagwerk gratis kan downloaden en doorzoeken op basis van trefwoorden. Enkele cijfers op een rij:

1.008.409 lezers op de site*
1.916.453 pagina’s op de site geraadpleegd*
125.000 lezers gemiddeld per jaar*
16.000 pagina’s gepubliceerd**

(*) sinds de eerste editie in 2013.
(**) 843 pagina’s in de nieuwe 20ste editie (NL + FR)

categorie