Mannen die vasthouden aan macht vertragen de evolutie naar een gendergelijke samenleving. Nochtans biedt gendergelijkheid zowel maatschappelijke als economische voordelen. Professor Patrizia Zanoni (UHasselt en UUtrecht) zet de belangrijkste pro's voor ons op een rijtje.
Zich kapotwerken (zowel door mannen als vrouwen) mag dan in België cultureel aanvaard zijn, het is niet in het belang van het individu noch van de maatschappij. De economische winst op korte termijn weegt volgens prof. Zanoni niet op tegen de kost en de tol voor onze gezondheid en ons welzijn. Bovendien riskeren we een crisis in de sociale reproductie. “De maatschappij, en in het bijzonder ons economisch systeem, moet voldoende in haar mensen investeren, zodat die ook in de toekomst productief blijven. Zeker nu langer werken noodzakelijk wordt om onze welvaartsstaat in stand te houden. Wie geen tijd meer heeft om voor zichzelf te zorgen en in zichzelf te investeren zal minder produceren en meer kosten. Wie geen tijd heeft om kinderen op te voeden, zal ook minder kinderen willen. Zo ondermijnt de maatschappij op termijn haar eigen toekomst.”
Een gendergelijk evenwicht waarbij vrouwen en mannen een goede balans tussen werk en privé bereiken, leidt tot een duurzamer arbeidsmodel. “Vandaag subsidiëren vrouwen vaak de loopbaan van hun man door veel zorgtaken op zich te nemen. Dat leidt tot ongelijkheid tussen man en vrouw thuis. Maar ook op het werk, want daar moeten vrouwen concurreren met mannen die onbeperkt beschikbaar kunnen zijn voor hun job. Die verandering waarbij beiden minder hard, langer betaald werken, vergt wel een culturele mind shift.”
Gendergelijkheid leidt naar een duurzamer arbeidsmodel en dat is beter voor het individu en de samenleving.
gendergelijkheid, legitimiteit en employer branding
We leven in een samenleving die steunt op de principes van gelijkheid en de idee dat je sociale positie wordt bepaald door je eigen capaciteiten en prestaties. “Maar zo'n meritocratie veronderstelt dat iedereen dezelfde kansen krijgt. Gendergelijkheid is dus fundamenteel voor het functioneren van ons maatschappijmodel. En, even belangrijk, voor de legitimiteit ervan”, benadrukt prof. Zanoni.
Een gendergelijke maatschappij zou ook economisch beter floreren? “Er bestaat inderdaad een statistisch verband tussen gendergelijkheid en economisch welvaart. Het blijft echter een kip-of-ei-vraag. Toch kunnen we aannemen dat hoe diverser de onderneming is samengesteld, hoe beter ze de maatschappij weerspiegelt en hoe beter ze kan inspelen op de behoeften van die maatschappij. Hoe innovatiever haar slagkracht ook. Maar diversiteit gaat natuurlijk veel breder dan gendergelijkheid.”
Op moreel en ethisch vlak versterkt gendergelijkheid meer dan ooit de legitimiteit van een bedrijf. “Die legitimiteit is kritiek voor een organisatie om toegang te krijgen tot de bronnen die het nodig heeft om te functioneren en aantrekkelijk te zijn voor werknemers. Dat is altijd belangrijk, maar nog sterker wanneer er krapte heerst op de arbeidsmarkt.” Anno 2018 kan een bedrijf zich geen genderongelijk beleid meer veroorloven. Bovendien kan een bedrijf zo'n beleid strategisch inzetten om zijn employer brand te versterken en uit een bredere pool van talenten te rekruteren. “Op voorwaarde dat de werkgever ook doet wat hij zegt. Als de realiteit niet strookt met de branding, riskeer je een draaideur-effect waarbij mensen snel weer vertrekken”, waarschuwt Zanoni.
Gendergelijk beleid versterkt de legitimiteit van het bedrijf.
'dark business case'
Sommige bedrijven werven om de verkeerde redenen meer vrouwen dan mannen aan. Ze doen er een goede deal mee redeneren ze. “Want vrouwen met dezelfde competenties als de mannelijke collega's krijgen in het algemeen minder kansen en zijn dus vaak in een minder sterke positie om even hard te onderhandelen”, legt Prof. Zanoni uit. “Zo is het trackrecord van vrouwen aan de top vaak langer dan dat van mannen. Ze moeten meer presteren om hetzelfde te bereiken. Maar met die strategie bewegen bedrijven bewegen zich op glad ijs. Want zodra de vrouw doorheeft dat ze werd gediscrimineerd, zal ze zich minder loyaal opstellen en sneller elders nieuwe kansen zoeken.”
voordelen voor mannen?
Mannen die vasthouden aan macht, ervaren gendergelijkheid als nadelig. Maar een evenwaardige herverdeling van de macht in betaalde arbeid opent ook perspectieven voor het 'sterke' geslacht. Prof. Zanoni: “Gendergelijkheid geeft mannen de mogelijkheid om betaald werk minder centraal te stellen en andere keuzes te maken in het leven zonder gezichtsverlies te lijden.”
Langzaam maar zeker wordt onze maatschappij toleranter voor mannen die het klassieke kostwinnersmodel afzweren en meer zorgtaken op zich nemen. “Knelpunt is de snelheid waarmee de genderrollen evolueren richting gendergelijkheid. Waar steeds meer vrouwen hard voor hun loopbaan gaan, evolueren mannelijke rolmodellen trager, en dat geeft spanning. Bedrijven kunnen hier een belangrijke voortrekkersrol spelen door een doordacht werk-privébeleid te voeren met respect voor de toekomstige loopbaankansen, en dus aantrekkelijk is voor alle werknemers.”