De oorlog om talent woedt heviger dan ooit. Zeven op de tien ondernemingen in ons land krijgen hun vacatures steeds moeilijker ingevuld. De arbeidsmarkt kampt met een stijgende kwantitatieve én kwalitatieve krapte.
'Rekruteerders kunnen meer openstaan voor mensen met bij te schaven competenties. Of voor sollicitanten die wat meer creativiteit en inspanning vereisen om ze in de organisatie in te passen.' -Sarah Vansteenkiste, Coördinator Steunpunt Werk
Tijdens de eerste helft van dit jaar waren er alleen al in Vlaanderen gemiddeld 4,2 niet-werkende werkzoekenden per openstaande vacature, aldus de VDAB. Een jaar eerder waren er dat nog 5,6.
'Daar zijn verschillende oorzaken voor', zegt Sarah Vansteenkiste, Coördinator bij het Steunpunt Werk (KU Leuven), dat als facultair onderzoekscentrum het Vlaamse arbeidsmarktbeleid mee helpt te oriënteren en ondersteunen.
'Omdat onze economie elk jaar verder aantrekt, ontstaat er een mismatch tussen vraag en aanbod. Het aantal openstaande vacatures stijgt jaar na jaar, terwijl het aantal werkzoekenden daalt.'
structurele krapte
Andere elementen wijzen op een structurele krapte. 'Er waren nog nooit zoveel vijftigplussers aan het werk als nu. In totaal gaat het over meer dan 800.000 mensen', zegt Sarah Vansteenkiste. 'Dat houdt in dat velen van hen de komende jaren de arbeidsmarkt zullen verlaten.'
Tussen 1996 en 2001 openden uitstromende vijftigplussers ongeveer 200.000 vacatures. Die vervangingsvraag verdubbelt binnen enkele jaren. Tussen 2021 en 2026 zullen er 400.000 vacatures opnieuw ingevuld moeten worden.
jongeren en middengroep
Daarnaast daalt het aantal beschikbare jongeren om die uitstromende babyboomers te vervangen.
'Jongeren studeren langer en betreden de arbeidsmarkt op latere leeftijd. Onderzoek van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) geeft aan dat minder dan de helft van de jongeren een bachelordiploma behaalt binnen de beoogde termijn van drie jaar.'
In de middengroep – personen tussen 25 en 50 jaar – is met 85 procent dan weer zo goed als iedereen aan de slag. 'Hooggeschoolde twintigers, dertigers en veertigers zijn erg gegeerd bij rekruteerders. Omdat de arbeidsreserve in deze groep beperkt is, kijken werkgevers best ook naar kandidaten met andere profielen.'
kwalitatieve schaarste
Tot slot kampt onze arbeidsmarkt met een kwalitatieve krapte, op vlak van opleidingsniveau. 'Er is een overaanbod laaggeschoolden onder de werkzoekenden', zegt Sarah Vansteenkiste. 'Bij de hooggeschoolden is het andersom: ze zijn met te weinig om alle openstaande vacatures in te vullen. Al verkleint die kloof de laatste jaren iets.'
mogelijke remedies
'Oplossingen voor de structurele schaarste op onze arbeidsmarkt vragen gezamenlijke inspanningen van overheid, werkgevers en werkzoekenden', besluit Sarah Vansteenkiste.
Werkgevers kunnen meer openstaan voor kandidaten die niet volledig passen binnen de functieomschrijving. Wat een sollicitant deed als vorige job is maar een stukje van de puzzel. En soms is er wat creativiteit nodig om een kandidaat in een organisatie te laten passen. Denk aan 50-plussers of mensen met een migratieachtergrond. Dit is hoe dan ook een gezamenlijke maatschappelijke uitdaging.'