Uit ons onderzoek naar de aantrekkelijkheid van beroepen in België blijkt het overduidelijk: ingenieur is het meest aantrekkelijke beroep. Toch scoort het opvallend minder goed bij vrouwen dan bij mannen. En dat zie je ook in de cijfers: anno 2025 is amper één op de vier afgestudeerde ingenieurs in België een vrouw. In de opleiding tot burgerlijk ingenieur ligt het aandeel vrouwelijke studenten zelfs op 17 procent.
Hoe komt het dat dit verschil tussen mannen en vrouwen, ondanks jarenlange inspanningen van overheid, onderwijs en sectororganisaties, nog steeds zo groot is? En belangrijker: wat kunnen we eraan doen? We vroegen het aan Karolien Vasseur, gedoctoreerd burgerlijk ingenieur materiaalkunde en Director Technology Innovation bij Umicore.
kiezen zonder te verliezen: veel variatie, gigantisch potentieel
“Ik heb altijd al een breed interesseveld gehad: talen, rechten, wetenschap… alles sprak me aan. Kiezen na mijn middelbare studies voelde voor mij dan ook een beetje als verliezen,” legt Karolien uit. “Maar net omdat ik zoveel dingen interessant vind, koos ik voor ingenieurswetenschappen. Die opleiding is zó breed en opent enorm veel deuren: naar het onderwijs, naar onderzoek, naar het bedrijfsleven - en naar zowat alle sectoren en specialisaties.”
Ook Karolien's loopbaan toont hoe veelzijdig het beroep is. “Na mijn doctoraat aan IMEC, waarvoor ik onderzoek deed naar zonnecellen, ging ik aan de slag bij de onderzoeksafdeling van Umicore. Daar werkte ik de afgelopen jaren mee aan een waaier van projecten rond de recyclage van edelmetalen en metaalstromen. Dat ik met dat werk een bijdrage lever aan de circulaire economie en iets kan betekenen in de strijd tegen klimaatverandering, geeft mij erg veel voldoening."
haal het beroep van ingenieur uit dat hokje
Ingenieur zijn is voor Karolien veel meer dan het toepassen van haar technische expertise.
“Ik heb mij gaandeweg niet alleen op technisch vlak enorm kunnen ontplooien, maar groeide ook door van onderzoeker tot verantwoordelijke voor een team van mensen. In mijn huidige rol zijn sterke soft skills dan ook een grote troef: communiceren, samenwerken, mensen motiveren. Stuk voor stuk essentiële vaardigheden om resultaten te kunnen neerzetten als team. Als ingenieur krijg je dus ook de kans om die vaardigheden ten volle te ontwikkelen en te benutten in je werk. Die kant van het vak blijft vaak onderbelicht, maar ook dat aspect maakt het voor mij zo’n boeiend beroep.”
Wat volgens Karolien echt niet helpt om meer vrouwen warm te maken voor het beroep, is de stereotiepe beeldvorming van het ingenieursberoep. “Als er over ingenieurs gesproken wordt, dan is dat vaak in een setting van een man die sleutelt aan een machine. Of een man die aan het werk is op een bouwwerf. Terwijl een ingenieur net zo goed iemand kan zijn die werkt aan micro-elektronica of in een chemisch labo. Het is zo’n breed beroep. Als we ook die opties wat vaker tonen, zullen meer vrouwen zich kunnen identificeren met het beroep.”
Omdat ik zoveel dingen interessant vond, koos ik voor ingenieurswetenschappen - een opleiding die zó breed is dat ze alle deuren openzet
tegen de stroom in
Je leest in getuigenissen van vrouwelijke ingenieurs soms dat ze het harder te verduren krijgen dan hun mannelijke collega’s en zich om die reden meer moeten bewijzen - zowel tijdens hun studies als op de werkvloer. “Daar heb ik nooit last van gehad,” reageert Karolien. “Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik minder au sérieux werd genomen dan mijn mannelijke collega’s. Wat er wel op wijst dat heel wat mensen het technische beroep vooral associëren met mannen, is dat ik in mails regelmatig word aangesproken met ‘mijnheer’ of ‘mister’. Ze gaan er omwille van de techniciteit van het beroep automatisch van uit dat ik een man ben.”
Karolien kreeg ook op een bepalend moment voor haar studiekeuze af te rekenen met stereotypes. “Wat me altijd is bijgebleven, is de reactie die ik kreeg op het einde van het middelbaar, toen ik nog twijfelde over wat ik wilde studeren. We moesten de voorkeuren voor onze studiekeuze indienen, waarna de leerkrachten feedback zouden geven. Ik had Germaanse talen, rechten én burgerlijk ingenieur genoteerd.”
De school zag Karolien's keuze voor Germaanse talen en rechten helemaal zitten, maar burgerlijk ingenieur vonden ze toch wat te hoog gegrepen voor haar. Karolien was vastberaden om ondanks dat advies alle opties te onderzoeken. Ze besloot om toch deel te nemen aan het ingangsexamen voor burgerlijk ingenieurs.
Ik werd op school aangemoedigd om Germaanse talen of rechten te studeren – maar burgerlijk ingenieur? Dat vonden ze te hoog gegrepen.
“Ik dacht: ik zie wel of ik het haal. En ik slaagde voor het examen. Dus ondanks de mooie resultaten die ik behaalde op school en mijn wens om zeer bewust de ingenieursopleiding te overwegen, kreeg ik op een cruciaal moment het advies om er niet voor te gaan. Het is intussen meer dan twintig jaar geleden. Ik hoop dat het er vandaag anders aan toegaat.”
rolmodellen als hefboom
Ze zegt het aarzelend, alsof ze er niet helemaal van overtuigd is dat de tijden effectief veranderd zijn.
“Enkele weken geleden ging ik naar de turnvoorstelling van mijn jongste zoon van zes met als thema ‘beroepen’. Wat me daarbij opviel, was hoe sterk de klassieke rollenpatronen anno 2025 nog aanwezig zijn. Je zag daar echt nog die zeer klassieke man-vrouwopdeling.”
“Als je kinderen al zo vroeg conditioneert met dat soort stereotiepe beelden, dan is het later uiteraard erg moeilijk om daar nog van los te komen. Misschien ben ik er met mijn achtergrond extra gevoelig voor, maar ik vind echt dat we daar als maatschappij - en zeker ook binnen het onderwijs - dringend iets moeten aan doen.”
Voor haar zijn vrouwelijke rolmodellen cruciaal als hefboom om komaf te maken met die hardnekkige stereotypering. “Vrouwelijke rolmodellen zijn het levende bewijs dat het anders kan. Ik vind het om die reden ook belangrijk om tijd vrij te maken voor dit interview, zodat ik zelf ook bijdraag tot een grotere zichtbaarheid van vrouwelijke ingenieurs.”
Vrouwelijke rolmodellen zijn het levende bewijs dat het anders kan.
“Eigenlijk moeten we jongeren vanuit hun talenten laten ontdekken wat ze graag doen en wat ze goed kunnen. We moeten ons veel meer bewust zijn van het feit dat we met boodschappen als ‘jij bent het zorgende type, kies dus maar voor een zorgberoep’ al heel veel deuren sluiten in hun plaats. Het maken van de juiste studiekeuze is immers zoveel complexer en genuanceerder dan dat.”
Voor Karolien is het belangrijk dat ouders en alle mensen die jongeren studieadvies geven hier zeer zorgvuldig mee omgaan. “Ze moeten er bewust over waken dat jongeren niet al op voorhand beperkt worden. En die jongeren - en zeker ook de vrouwen - mogen zich op hun beurt ook niet laten beperken. Ze moeten alle opties exploreren voor ze een keuze maken. Mijn beroep is zo boeiend... Ik ben nog steeds heel blij dat ik het beperkende advies van de school niet zomaar gevolgd heb.”
genderneutraal rekruteren
Gevraagd naar tips voor werkgevers, benadrukt Karolien hoe belangrijk het ook voor werkgevers is om de enorme diversiteit en het brede potentieel van het ingenieursberoep op een correcte en inclusieve manier te tonen. Zo kunnen ook vrouwen zich makkelijker herkennen in het profiel en voelen ze zich meer aangesproken. Hier hebben we volgens haar met z’n allen een opdracht als maatschappij, maar kunnen werkgevers daar zeker ook een rol van betekenis spelen.
“Werkgevers doen er bovendien goed aan om tijdens het rekruteringsproces bewust aandacht te besteden aan hoe ze vrouwen beter kunnen bereiken, aanspreken en aantrekken,” vult Karolien tot slot nog aan. “Het helpt bijvoorbeeld om ook tijdens het rekruteringsproces vrouwen te betrekken die een gelijkaardige technische functie uitoefenen als de functie die vacant is. Bijvoorbeeld tijdens een interview of bij een rondleiding door het bedrijf. Op die manier kunnen kandidaten zich gemakkelijker identificeren met de functie en kunnen ze eventueel ook de vragen stellen waar ze als vrouw mee worstelen.”
Op zoek naar sterke talenten? Laat het ons weten!