Sociaal overleg is vaak verplicht, maar daarom moeten bedrijven het zo niet bekijken. 'Het is een kans om werknemersafgevaardigden mee te nemen in de impact van de snel veranderende wereld op je bedrijf', zeggen Olivier Wouters en Ward Bouciqué van het advocatenkantoor Claeys & Engels. Deze tips helpen.
Sociaal overleg kan verlopen via drie pijlers. Bedrijven vanaf 50 werknemers zijn wettelijk verplicht om sociale verkiezingen te organiseren voor een preventiecomité (CPBW), en vanaf 100 ook voor een ondernemingsraad. Daarnaast kan een vakbondsafvaardiging opgericht worden in functie van het aantal werknemers voorzien in de sectorale cao.
1. weet wat mag en niet mag
'De aan- of afwezigheid van die drie pijlers bepaalt de structuur en het vergaderritme van het sociaal overleg', zegt Olivier Wouters, vennoot bij Claeys & Engels.
'Als management de rechten en de plichten van die organen kennen en weten wanneer je welk orgaan betrekt, is meteen ook de grootste uitdaging. Het spreekt voor zich dat dit onmisbaar is voor een optimaal functionerend sociaal overleg om de bedrijfsstrategie te realiseren. Die kennis kunnen de sociale partners bijspijkeren via vormingen of door zich te laten omringen door specialisten.'
2. bekijk sociaal overleg als een kans
Het sectoraal sociaal overleg bepaalt meestal wat er op bedrijfsniveau besproken wordt. Denk aan: wijzigingen van de arbeidsduur, het omzetten van premies in bepaalde voordelen.
'Veel ondernemingen zien dit als een verplichting, terwijl het eigenlijk een kans is', zegt Ward Bouciqué, counsel bij Claeys & Engels. 'Wij raden organisaties aan om dit breder te bekijken. Omdat we ons vandaag in een snel veranderende wereld bevinden, is een regelmatige sociale dialoog over actuele thema's, zoals digitalisering en robotisering, een must. Zo kan iedereen mee met die evoluties.'
3. voer een constructieve dialoog
Sociale partners die mekaar op de hoogte houden en in vertrouwen nemen over de koers en de strategie van de onderneming, vergroten de kans op een constructieve dialoog.
'Wederzijds vertrouwen en de ruimte krijgen om onderwerpen constructief te bespreken en te belichten vanuit verschillende invalshoeken: dat maakt een sociaal overleg succesvol', zegt Olivier Wouters.
'Een sociaal overleg is geen eenzijdige infosessie waarbij de onderneming simpelweg haar beslissingen meedeelt. Zo creëer je blokkades. Een ondernemingsraad die geen enkele kans op inspraak heeft, is nutteloos. Maar het is uiteraard een evenwichtsoefening. De bereidheid van de directie hangt doorgaans ook af van de verantwoordelijkheidszin van de werknemersafgevaardigden om met soms delicate onderwerpen discreet te kunnen omgaan. Sociale media kunnen dit principe onder druk zetten doordat bepaalde informatie te snel of ongenuanceerd wordt verspreid. Een oplossing is om daar duidelijke afspraken rond te maken. Lijkt logisch, maar zoals steeds maken goede afspraken goede vrienden. Dit kan via het huishoudelijk reglement.'
4. communiceer met de achterban
Tot slot kan sociaal overleg pas echt succesvol zijn als er goed gecommuniceerd wordt omtrent de in het preventiecomité en de ondernemingsraad besproken thema's en afspraken. Zo sijpelen de resultaten en de onderwerpen die besproken worden tijdens het sociaal overleg door naar de hele organisatie.
8 op de 10 hr-managers tevreden over sociaal overleg
Claeys & Engels voert tijdens de Themavoormiddagen van Randstad momenteel een enquête rond de kwaliteit van het sociaal overleg. Eén van de vragen peilt bij hr-managers naar hoe ze dit overleg evalueren in hun bedrijf.
Ward Bouciqué: 'We hebben al cijfers uit Leuven, Antwerpen, Bergen en Luik. Gemiddeld beoordeelt 26% van de hr-managers het overleg in hun onderneming als goed én constructief. 55% vindt het overleg goed, 19% beoordeelt het helaas echter nog als ronduit slecht.'
Nood aan meer info over sociaal- en arbeidsrecht, van de aanwerving en het opstellen van een arbeidscontract tot aan het ontslag? Vind alle antwoorden op uw vragen in onze Randstad Werkpocket.